กรมประมง...แนะแนวทางสำหรับผู้ซื้อ “ปลาตะพัด”

หรือปลาอโรวาน่า (Scleropages formosus)

จะต้องปฎิบัติตามดังนี้

1. ตรวจสอบที่มาก่อนซื้อ

2. ผู้ขายจะต้องออกหนังสือกำกับการจำหน่ายสัตว์ป่าคุ้มครองให้กับผู้ซื้อทุกครั้ง!!

3. ผู้ซื้อจะต้องนำหนังสือหนังสือกำกับการจำหน่ายสัตว์ป่าคุ้มครอง (ฉบับจริง)มาดำเนินการขอใบอนุญาตกับกรมประมง หรือ สำนักงานประมงจังหวัดทุกพื้นที่

*** หากมีข้อสงสัย สอบถามได้ที่ : กลุ่มคุ้มครองพันธุ์สัตว์นำ้ตามอนุสัญญา กองบริหารจัดการทรัพยากรและกำหนดมาตรการ กรมประมง โทร. 02-561-2011
/////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

	1.	.สัตว์ป่าคุ้มครองชนิดที่เพาะพันธุ์ได้(สัตว์น้ำ) มีดังนี้
	-	ปลาตะพัด หรือปลาอโรวาน่า (Scleropages formosus)
	-	ปลาเสือตอ (Coius microlepis)
	-	จระเข้น้ำจืด (Crocodylus siamensis)
	-	จระเข้น้ำเค็ม (Crocodylus porosus)
	-	เขียดแลว (Rana blythii)
		สัตว์ป่าคุ้มครอง 5 ชนิดดังกล่าวที่ได้มาจากการเพาะพันธุ์ สามารถขออนุญาต ครอบครอง และค้าได้ โดยต้องปฏิบัติตามระเบียบที่กำหนด
	2	”ค้า” หมายความว่า “ซื้อ ขาย แลกเปลี่ยน จำหน่าย จ่าย แจก หรือโอนกรรมสิทธิ์ เพื่อประโยชน์ทางการค้า รวมถึงมีหรือแสดงไว้เพื่อขายด้วย
	3	ผู้ประสงค์จะขออนุญาตค้าสัตว์ป่า 5 ชนิดดังกล่าว ซาก หรือผลิตภัณฑ์ที่ทำจากซากของสัตว์ป่า 5 ชนิด ดังกล่าว ยื่นคำร้องขอรับใบอนุญาตให้ค้าสัตว์ป่าคุ้มครองที่ได้มาจากการเพาะพันธุ์ (สป.11) ได้ ณ สถานที่ ดังต่อไปนี้
		3.1   เขตจังหวัดกรุงเทพมหานคร ติดต่อที่ ส่วนอนุญาตและจัดการประมง กรมประมง
		3.2   เขตต่างจังหวัด ติดต่อที่ สำนักงานประมงจังหวัด ณ ท้องที่
	4	ผู้ขอรับใบอนุญาตต้องแสดงหลักฐานการได้มาโดยชอบด้วยกฎหมายของสัตว์ป่า ซาก หรือผลิตภัณฑ์ที่ทำจากซากของสัตว์ป่าดังกล่าว ดังนี้
		4.1  ใบอนุญาตนำเข้า (สป.5) หรือ
		4.2  หนังสือกำกับการจำหน่าย ตามแบบที่อธิบดีกำหนด
		4.3  ใบอนุญาตให้นำสัตว์ป่าเคลื่อนที่เพื่อการค้า (สป.13)
	5	ใบอนุญาตให้ค้าสัตว์ป่าคุ้มครองที่ได้มาจากการเพาะพันธุ์ (สป.11) มีอายุ 1 ปี และต้องขอต่ออายุใบอนุญาตก่อนวันหมดอายุ
	6 6 6	ใบอนุญาต สป.11 อนุญาตให้ค้าได้เฉพาะสัตว์ป่า ซาก ผลิตภัณฑ์ ตามชนิดและรายการที่ระบุไว้ในบัญชี  แนบท้ายเท่านั้น
		การค้าหรือครอบครองสัตว์ป่าคุ้มครองนอกเหนือจากบัญชีแนบท้าย หรือนอกเหนือจากที่ได้รับอนุญาต มีความผิดต้องระวางโทษจำคุกไม่เกิน 2 ปี หรือปรับไม่เกิน 20,000 บาท หรือทั้งจำทั้งปรับ
	7	ผู้ได้รับใบอนุญาต สป.11 ต้องดำเนินการค้าสัตว์ป่า ซาก หรือผลิตภัณฑ์ ณ สถานที่ทำการค้าที่กำหนดไว้ในใบอนุญาตเท่านั้น
	1	เมื่อจำหน่ายสัตว์ป่า ซาก หรือผลิตภัณฑ์ ให้แก่บุคคลใด ให้ผู้ขายออกหนังสือกำกับการจำหน่ายให้กับบุคคลนั้น ทุกครั้งที่มีการจำหน่าย
	2	การกรอกข้อความในหนังสือกำกับการจำหน่ายฯ ให้เขียนครั้งเดียวและให้ตรงกันทั้งต้นฉบับและสำเนา
	3	หนังสือกำกับการจำหน่ายตามข้อ 1 กรมประมงจัดพิมพ์เป็นเล่ม จำนวนเล่มละ 50 ฉบับ โดยมีหมายเลขกำกับเล่มและหมายเลขกำกับหนังสือ เรียงกันไปตามลำดับ มีสำเนา 2 ฉบับ    ต้นฉบับ      มอบให้แก่ผู้ซื้อ    สำเนา        ฉบับที่ 2 รวบรวมส่งพนักงานเจ้าหน้าที่ผู้ออกอนุญาตให้ค้า                     ภายในวันที่ 15ของเดือนถัดไปทุกเดือน    สำเนา        ฉบับที่ 3 ติดต้นขั้วไว้ และให้เก็บไว้ในที่ปลอดภัย ในสถานที่ทำการค้า
	4	กรณีผู้ค้านำสัตว์ป่า หรือซากของสัตว์ป่าดังกล่าวเคลื่อนที่เพื่อการค้า ต้องขอรับใบอนุญาตให้นำสัตว์ป่าเคลื่อนที่เพื่อการค้า (สป.13) ด้วย
		ผู้ซื้อ
	1	กรณีนำไปเลี้ยงดู (ครอบครอง) ต้องนำหนังสือกำกับการจำหน่ายที่ได้รับจากผู้ขาย ไปขอรับใบอนุญาตให้ครอบครองสัตว์ป่าที่ได้มาจากการเพาะพันธุ์ (สป.15) ณ กรมประมง หรือ สำนักงานประมงจังหวัดท้องที่ปลายทาง
	2	กรณีผู้ซื้อเป็นผู้ได้รับใบอนุญาตให้ค้า หรือ สป.11 (ซื้อเพื่อนำไปจำหน่าย) ต้องนำหนังสือกำกับการจำหน่ายที่ได้รับจากผู้ขาย ไปขออนุญาตค้า (สป.11) หรือ เพิ่มเติมรายการในบัญชีแนบท้ายใบอนุญาตให้ค้าเดิม ณ หน่วยงานท้องที่ปลายทาง
	3	ต้องแจ้งพนักงานเจ้าหน้าที่เพื่อแก้ไขรายการในบัญชีแนบท้ายใบอนุญาตให้ถูกต้องตรงกับความเป็นจริง
		ผู้ขาย
	1	กรณีนำไปเลี้ยงดู (ครอบครอง) ต้องนำหนังสือกำกับการจำหน่ายที่ได้รับจากผู้ขาย ไปขอรับใบอนุญาตให้ครอบครองสัตว์ป่าที่ได้มาจากการเพาะพันธุ์ (สป.15) ณ กรมประมง หรือ สำนักงานประมงจังหวัดท้องที่ปลายทาง
	2	กรณีผู้ซื้อเป็นผู้ได้รับใบอนุญาตให้ค้า หรือ สป.11 (ซื้อเพื่อนำไปจำหน่าย) ต้องนำหนังสือกำกับการจำหน่ายที่ได้รับจากผู้ขาย ไปขออนุญาตค้า (สป.11) หรือ เพิ่มเติมรายการในบัญชีแนบท้ายใบอนุญาตให้ค้าเดิม ณ หน่วยงานท้องที่ปลายทาง
	3	การนำหลักฐานไปแจ้งขอครอบครอง หรือขอค้า นั้น ให้ดำเนินการโดยเร่งด่วนทันที กรณีหากเป็นการดำเนินการในวันหยุดราชการ ให้นำหลักฐานดังกล่าวแจ้งท้องที่ปลายทางในวันเปิดทำการวันแรก
	1	ผู้ประสงค์จะขออนุญาตครอบครองสัตว์ป่า 5 ชนิดดังกล่าว หรือซากของสัตว์ป่าดังกล่าว ยื่นคำร้องขอรับใบอนุญาตให้มีไว้ในครอบครองซึ่งสัตว์ป่าที่ได้มาจากการเพาะพันธุ์ (สป.15) ได้ ณ สถานที่ ดังต่อไปนี้
		1.1 เขตจังหวัดกรุงเทพมหานคร ติดต่อที่ ส่วนอนุญาตและจัดการประมง 1.2 เขตต่างจังหวัด ติดต่อที่ สำนักงานประมงจังหวัด ณ ท้องที่
	2	ผู้ขอรับใบอนุญาตต้องแสดงหลักฐานการได้มาโดยชอบด้วยกฎหมายของสัตว์ป่า ซาก หรือผลิตภัณฑ์ที่ทำจากซากของสัตว์ป่าดังกล่าว ดังนี้ 2.1 ใบอนุญาตนำเข้า (สป.5) หรือ 2.2 หนังสือกำกับการจำหน่าย ตามแบบที่อธิบดีกำหนด 2.3 ใบอนุญาตให้นำสัตว์ป่าเคลื่อนที่เพื่อการค้า (สป.13)
	3	ใบอนุญาตให้มีไว้ในครอบครองซึ่งสัตว์ป่าที่ได้มาจากการเพาะพันธุ์ (สป.15) มีอายุ 3 ปี และต้องขอต่ออายุใบอนุญาตก่อนวันหมดอายุ
	4	ใบอนุญาต สป.15 อนุญาตให้ครอบครองได้เฉพาะสัตว์ป่า ซาก ตามชนิดและรายการที่ระบุไว้ในบัญชีแนบท้ายเท่านั้นการครอบครองสัตว์ป่าคุ้มครองนอกเหนือจากบัญชีแนบท้าย หรือนอกเหนือจากที่ได้รับอนุญาต มีความผิดต้องระวางโทษจำคุกไม่เกิน 1 ปี หรือปรับไม่เกิน 10,000 บาท หรือทั้งจำทั้งปรับ
	5	ผู้ได้รับใบอนุญาต สป.15 ต้องครอบครองสัตว์ป่า ซาก ณ สถานที่ที่กำหนดไว้ในใบอนุญาตเท่านั้น
	6	กรณีมีการเปลี่ยนแปลงจำนวนของสัตว์ป่า หรือซากของสัตว์ป่าที่อยู่ในความครอบครอง ให้แจ้งต่อพนักงานเจ้าหน้าที่ภายใน 30 วันนับแต่วันที่เปลี่ยนแปลง เพื่อจดแจ้งไว้ในใบอนุญาต

ด้วยขณะนี้ สภาพอากาศของประเทศไทยกำลังเปลี่ยนแปลงจากฤดูร้อนเข้าสู่ฤดูฝน โดยในหลายพื้นที่เริ่มมีฝนตกชุกอย่างต่อเนื่องทำให้สภาวะอากาศ อุณหภูมิและออกซิเจนในน้ำมีการเปลี่ยนแปลงอย่างกะทันหัน ส่งผลให้สัตว์น้ำทั้งที่อาศัยอยู่ในธรรมชาติและที่เกษตรกรเลี้ยงไว้ในบ่อหรือในกระชังอาจจะปรับตัวไม่ทัน เกิดความเครียด อ่อนแอ เสี่ยงที่จะเกิดโรคได้ง่าย และอาจตายได้อย่างฉับพลัน ทั้งนี้ กรมประมง ได้มีการจัดทำแผนเตรียมรับสถานการณ์อุทกภัยด้านประมง ประจำปี 2564 เพื่อเป็นแนวทางปฏิบัติให้กับเกษตรกรผู้เพาะเลี้ยงสัตว์น้ำ ไว้ 3 ระยะ คือ 1.การดำเนินการก่อนการเกิดภัย 2.การดำเนินการขณะเกิดภัย และ 3. การดำเนินการหลังการเกิดภัย

กรมประมง จึงขอให้เกษตรกรผู้เพาะเลี้ยงสัตว์น้ำเตรียมการเฝ้าระวัง ป้องกัน และพร้อมรับมือกับสถานการณ์ดังกล่าว โดยมีข้อแนะนำ ดังนี้

1. วางแผนการเลี้ยงสัตว์น้ำให้เหมาะสมกับสภาพพื้นที่และฤดูกาล เพื่อให้สามารถจับได้ก่อนฤดูน้ำหลาก

2. ทยอยจับสัตว์น้ำที่ได้ขนาดขึ้นมาจำหน่ายหรือบริโภค เพื่อเป็นการลดปริมาณสัตว์น้ำภายในบ่อ เพื่อลดความสูญเสียให้มากที่สุด

3. ปรับปรุงคันบ่อและเสริมคันบ่อให้สูงพอกับปริมาณน้ำที่เคยท่วมในปีที่ผ่าน ๆ มา

4. จัดทำร่องระบายน้ำ และขุดลอกตะกอนดินที่จะทำร่องระบายน้ำตื้นเขินออกไปเพื่อให้น้ำไหลเข้าออกได้อย่างสะดวก

5. ควบคุมการใช้น้ำและรักษาปริมาณน้ำในที่เลี้ยงสัตว์น้ำให้มีปริมาณพอเหมาะหรือ มีปริมาณ 2 ใน 3 ส่วนของน้ำที่มีอยู่ในบ่อเลี้ยงสัตว์น้ำ

6. จัดเตรียมปูนขาวไว้สำหรับพื้นที่ดินกรด ดินเปรี้ยว เพื่อปรับสภาพน้ำในบ่อหลังน้ำท่วมประมาณ 50 – 60 กิโลกรัมต่อไร่

7. จัดเตรียมอุปกรณ์ที่จำเป็น เช่น อวน เครื่องสูบน้ำ เครื่องเพิ่มออกซิเจน ยาปฏิชีวนะ สารเคมี ไว้ให้พร้อม

8. ควรหมั่นตรวจสุขภาพสัตว์น้ำอย่างสม่ำเสมอ หากพบสิ่งผิดปกติให้รีบหาสาเหตุพร้อมดำเนินการแก้ไขทันที

9. กรณีการเลี้ยงสัตว์น้ำในกระชัง ควรหมั่นตรวจสอบดูแลความคงทนแข็งแรงของกระชังอยู่เสมอและควรจัดวางกระชังให้มีระยะห่างกันพอสมควร เพื่อให้น้ำมีการหมุนเวียนถ่ายเทสะดวก

?อธิบดีกรมประมง กล่าวเพิ่มเติมว่า สำหรับโรคสัตว์น้ำที่พบได้บ่อยในช่วงฤดูฝน และเกษตรกรควรเฝ้าระวัง สำหรับโรคที่เกิดในปลา และโรคที่เกิดในกุ้ง ได้แก่

?1. โรคที่เกิดจากปรสิต ที่พบได้ในปลา เช่น เห็บระฆัง ปลิงใส และหมัดปลา ซึ่งจะทำให้ปลามีอาการผิดปกติ เช่น ซึม ว่ายน้ำทุรนทุราย ลอยตัวที่ผิวน้ำ กระพุ้งแก้มเปิดปิดเร็วกว่าปกติ กินอาหารน้อยลง ผอม ขับเมือกออกมามาก มีแผลเลือดออกที่ลำตัว เป็นต้น ซึ่งสามารถกำจัดปรสิตในปลาได้ โดยใช้ฟอร์มาลีน 25 – 50 มิลลิลิตรต่อน้ำ 1 ตัน แช่ตลอด เปลี่ยนถ่ายน้ำและทำซ้ำ 2 – 3 ครั้ง หรือใช้ด่างทับทิม 1 – 2 กรัมต่อน้ำ 1 ตัน

?2. โรคที่เกิดจากแบคทีเรีย ได้แก่ โรคแผลตามลำตัว โรคตัวด่าง พบได้ในปลาและเกิดจากแบคทีเรียกลุ่ม แอโรโมแนส, วิบริโอ, เอ็ดเวิร์ดเซลลาร์ , ฟลาโวแบคทีเรียม เป็นต้น ซึ่งจะทำให้ปลามีอาการ ซึม มีแผลที่ลำตัว ไม่กินอาหาร ตกเลือดที่ลำตัวและครีบ ตัวด่างขาวที่ลำตัว สีซีดหรือเข้มผิดปกติ และทยอยตาย ถ้าปลาขนาดเล็กอาจมีอัตราการตายสูงมาก หากพบปลามีอาการดังกล่าว ควรนำมาตรวจวินิจฉัยโรคเพื่อตรวจสอบหาชนิดของแบคทีเรีย และผลการทดสอบความไวต่อยาต้านจุลชีพที่จะให้ ให้เหมาะสมกับชนิดของแบคทีเรียก่อนการนำยาไปใช้เพื่อยับยั้งการเกิดโรค

?3. โรคไวรัส เช่น โรค ทีไอแอลวี พบเกิดขึ้นในปลาจากเชื้อไวรัสชื่อ ทิลาเบียเลคไวรัส (ทีไอแอลวี) จะทำให้ปลามีอาการผิดปกติ เช่น สีตัวเข้มหรือซีดผิดปกติ ว่ายน้ำผิดปกติ มีแผลที่ลำตัว และมีอัตราการตายสูง เป็นต้น นอกจากนี้ ยังมีไวรัสอีกหลายชนิดที่เป็นสาเหตุทำให้เกิดโรคในกุ้งขาว และกุ้งก้ามกราม โดยสัตว์น้ำที่ได้รับเชื้อไวรัสจะมีอาการแตกต่างกันออกไปตามชนิดของเชื้อ แต่อาการโดยรวม คือไม่กินอาหาร อัตราการตายสูง การป่วยด้วยเชื้อไวรัสในปัจจุบันยังไม่สามารถรักษาได้ด้วยการใช้ยาและสารเคมี เกษตรกรจึงควรป้องกันและให้ความสำคัญในการบริหารจัดการเลี้ยงสัตว์น้ำที่ดีและมีความปลอดภัยทางชีวภาพ เพื่อลดอัตราความเสี่ยงและช่องทางในการรับเชื้อ

?4. โรคน๊อคน้ำ ส่วนใหญ่พบเกิดขึ้นในปลา เนื่องจากคุณภาพของน้ำเกิดการเปลี่ยนแปลงอย่างกระทันหัน เช่น อุณหภูมิลดลงอย่างรวดเร็ว ออกซิเจนต่ำ ความเป็นกรด – ด่าง ต่ำ เกิดจากฝนตกชะล้างความเป็นกรดจากดินสู่น้ำ และความขุ่นในน้ำมากขึ้นหรือมีตะกอนแขวนลอยในน้ำสูง เป็นต้น ทำให้ปลามีอาการลอยหัว เปิด - ปิด กระพุ้งแก้มเร็ว เนื่องจากภาวะออกซิเจนหรือตะกอนในน้ำไปทำให้การแลกเปลี่ยนออกซิเจนของเหงือกลดลง จึงทำให้ปลาตายอย่างกระทันหัน โรคนี้ไม่มีทางรักษาแต่เกษตรกรสามารถเฝ้าระวังและป้องกันไม่ให้เกิดความเสียหายได้

?อย่างไรก็ตาม ขณะนี้กรมประมง ได้เร่งประชาสัมพันธ์ให้เกษตรกรผู้เพาะเลี้ยงสัตว์น้ำเตรียมเฝ้าระวัง ป้องกันและพร้อมรับมือกับสถานการณ์ ตามแผนเตรียมรับสถานการณ์อุทกภัยด้านการประมง ประจำปี 2564 เพื่อให้สามารถใช้เป็นแนวทางในการรับมือกับสถานการณ์ได้ทันท่วงที

เกษตรกรควรติดตามข่าวสารการพยากรณ์อากาศจากกรมอุตุนิยมวิทยา และหน่วยงานราชการอย่างใกล้ชิด และหากมีปัญหาในการเพาะเลี้ยงสัตว์น้ำหรือข้อสงสัยเพิ่มเติมเกี่ยวกับโรคสัตว์น้ำที่พบ สามารถขอคำปรึกษาและคำแนะนำได้ที่ สำนักงานประมงจังหวัด ศูนย์วิจัยและพัฒนาการเพาะเลี้ยงสัตว์น้ำจืด ศูนย์วิจัยและพัฒนาการเพาะเลี้ยงสัตว์น้ำชายฝั่ง ศูนย์วิจัยและพัฒนาประมงน้ำจืด ทุกแห่งทั่วประเทศ และกองวิจัยและพัฒนาสุขภาพสัตว์น้ำ กรุงเทพมหานคร โทรศัพท์ 02-561-3381