สถานการณ์ปลาสลิดไทย 10 ปี: แนวโน้ม ผลกระทบ และทางออก 

สถานการณ์การผลิตและการค้าปลาสลิดในช่วง 10 ปีที่ผ่านมา (พ.ศ. 2558 - 2567)

สถานการณ์ปลาสลิดในช่วง 10 ปีที่ผ่านมา (พ.ศ. 2558–2567) พบว่าแนวโน้มพื้นที่เลี้ยงและจำนวนฟาร์มลดลง เนื่องจากการเปลี่ยนแปลงการใช้ประโยชน์ที่ดิน อย่างไรก็ตาม ปี 2568 คาดว่าผลผลิตจะเพิ่มขึ้นเป็น 9,598 ตัน แม้พื้นที่เลี้ยงจะลดลงเล็กน้อย ส่วนราคาปลาสลิดแปรปรวน โดยเฉพาะราคาหน้าฟาร์มที่ขึ้นอยู่กับพ่อค้าคนกลาง ขณะที่ราคาขายปลีกมีแนวโน้มเพิ่มขึ้นเฉลี่ย 1.86% ต่อปี

ต้นทุนการเลี้ยงค่อนข้างสูง โดยปี 2565 เกษตรกรมีกำไรเฉลี่ยเพียง 5.61 บาทต่อกิโลกรัม คิดเป็นผลตอบแทน 7.87% การส่งออกปลาสลิดขยายตัวมาก โดยเฉพาะในปี 2567 ที่ส่งออกได้ถึง 796 ตัน มูลค่า 36.62 ล้านบาท ส่วนใหญ่อยู่ในรูปแช่เย็นหรือแช่แข็ง ส่งไปกัมพูชาและสหรัฐฯ ด้านการนำเข้ามีน้อยและเฉพาะจากเวียดนาม

ปัญหาหลักของการเลี้ยงปลาสลิด ได้แก่ ลูกพันธุ์โตช้า อัตรารอดต่ำ ภูมิอากาศแปรปรวน ขาดตลาดรองรับ และเกษตรกรขาดความรู้ด้านเทคโนโลยี แนวทางแก้ไขคือการพัฒนาพันธุ์ สนับสนุนการรวมกลุ่มเกษตรกร ส่งเสริมการแปรรูป และติดตามสถานการณ์การค้าระหว่างประเทศอย่างใกล้ชิด

ปัญหาอุปสรรคการเลี้ยงปลาสลิดของประเทศไทย
    5.1 คุณภาพของลูกพันธ์ปลาสลิดมีการเจริญเติบโตที่ค่อนข้างช้า ไม่มีความต้านทานต่อโรคและระยะเวลาในการเลี้ยงให้ได้ขนาดตามที่ตลาดต้องการนานกว่าปลาชนิดอื่น ๆ
    5.2 สภาพภูมิอากาศที่แปรปรวนส่งผลกระทบต่ออัตราการรอด และเกิดปัญหาขาดแคลนน้ำในการเลี้ยงปลาสลิด จึงทำให้ผลผลิตน้อยลงกว่าที่ควร
    5.3 ตลาดหรือพ่อค้าที่รับซื้อมีจำนวนน้อย จึงเกิดการผูกขาด และช่วงผลผลิตออกเยอะมักเกิดปัญหาสินค้าล้นตลาด ส่งผลกระทบให้ราคาปลาสลิดตกต่ำ และผลประกอบการของเกษตรผู้เลี้ยงปลาสลิดไม่คุ้มทุน
    5.4 เกษตรกรผู้เลี้ยงปลาสลิดยังขาดองค์ความรู้ด้านเทคโนโลยี และไม่มีการปรับเปลี่ยนวิธีการเลี้ยง เนื่องจากส่วนใหญ่เป็นเกษตรกรที่มีอายุมาก
    5.5 เกษตรกรส่วนใหญ่เป็นผู้สูงอายุ
    5.6 การค้าระหว่างไทย - กัมพูชามีความตึงเครียดจากปัญหาพื้นที่ชายแดน และสินค้าปลาสลิดไทยอาจได้รับผลกระทบ เนื่องจากไทยส่งออกไปยังกัมพูชาในสัดส่วนที่สูง และการประกาศนโยบายทางภาษีของสหรัฐอเมริกาที่ส่งผลกระทบต่อการค้าระหว่างประเทศทั้งทางตรงและทางอ้อม 

แนวทางแก้ไขปัญหาอุปสรรค
    6.1 กรมประมงหรือหน่วยงานที่เกี่ยวข้องพัฒนาลูกพันธุ์ปลาที่มีคุณภาพ เจริญเติบโตดี ทนต่อโรค
    6.2 เกษตรกรผู้เลี้ยงปลาสลิดวางแผนการเลี้ยงและแผนการใช้น้ำสำหรับฤดูร้อนหรือหน้าแล้ง
และสถานการณ์ต่างๆ ที่อาจเกิดขึ้นและกระทบต่อการเลี้ยง ทั้งนี้ ควรใช้อาหาสำเร็จรูปมากขึ้นเพื่อลดระยะเวลา
การเลี้ยงปลาสลิดลง และได้ขนาดปลาที่ใหญ่ขึ้น แต่เกษตรกรย่อมมีต้นทุนการเลี้ยงที่สูงขึ้น
    6.3 สำนักงานประมงจังหวัดที่เกี่ยวข้องจัดฝึกอบรมให้ความรู้ด้านการเลี้ยง ให้องค์ความรู้ด้านเทคโนโลยี
และนวัตกรรม รวมถึงภาครัฐที่เกี่ยวข้องสนับสนุนให้เกษตรกรรวมกลุ่มกันเป็นแปลงใหญ่ เพื่อลดต้นทุนและเพิ่ม
ประสิทธิภาพการผลิตปลาสลิดไทย
    6.4 เกษตรกรผู้เลี้ยงปลาสลิด กรมประมง หรือหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง ร่วมกันพัฒนาอุตสาหกรรม
ปลาสลิด ยกระดับคุณภาพการผลิตและการแปรรูปเพื่อพัฒนาและหาช่องทางการตลาดเพิ่มมากขึ้น สร้างภาพลักษณ์
เพื่อเพิ่มมูลค่าของสินค้า เพิ่มขีดความสามารถของเกษตรกรและวิสาหกิจ รวมถึงผลักดันให้ตลาดปลาสลิดไทย
สามารถส่งออกไปในระดับตลาดสากล
    6.5 กรมประมงหรือหน่วยงานที่เกี่ยวข้องติดตามข้อมูลสถานการณ์ปัญหาชายแดนไทย - กัมพูชา
และนโยบายมาตรการภาษีตอบโต้ (Reciprocal Tariffs)ของสหรัฐอเมริกาอย่างใกล้ชิด เพื่อกำหนดแนวทางในการรับมือต่อสถานการณ์ดังกล่าวได้อย่างเหมาะสม