ฟื้นทะเลหน้าบ้านให้อุดมสมบูรณ์ของพื้นที่ชายฝั่ง บ้านชุมชนช่องฟืน อ.ปากพะยูน จ.พัทลุง

ฟื้นทะเลหน้าบ้านให้อุดมสมบูรณ์ของพื้นที่ชายฝั่ง บ้านชุมชนช่องฟืน อ.ปากพะยูน จ.พัทลุง 

 2022-05-05  703

    ชุมชนบ้านช่องฟืนตำบลเกาะหมาก อำเภอปากพะยูน จังหวัดพัทลุง ริมทะเลบ้านช่องฟืน มีสัตว์น้ำหลากหลายชนิดติดขึ้นมากับเครื่องมือชาวประมง บ่งชี้ถึงความสมบูรณ์ของทรัพยากรสัตว์น้ำบริเวณชายฝั่งทะเลได้เป็นอย่างดี ปริมาณสัตว์น้ำที่มีเพิ่มมากขึ้นนั้น เกิดจากการจัดการร่วมกันของชุมชน ทั้งการปล่อยพันธุ์สัตว์น้ำรวมถึงการกำหนดกฎกติกาในการจับสัตว์น้ำอย่างเหมาะสม นายสราวุธ ชูชื่น ผู้ใหญ่บ้าน หมู่ 2 ต.เกาะหมาก อ.ปากพะยูน กล่าวว่าบ้านช่องฟืนเริ่มมีการอนุรักษ์และมีการกำหนดตาอวนขึ้นมา สำหรับจับสัตว์น้ำ ซึ่งสัตว์น้ำตัวเล็กจะมีการปล่อยคืนสู่ทะเล และได้มีการประชุมกับชุมชนซึ่งเป็นสำคัญหลักในการร่วมมือช่วยเหลือในการเพิ่มพูนสัตว์น้ำที่จะเพิ่มขึ้นในอนาคต

    บริเวณริมทะเลบ้านช่องฟืนซึ่งมีความยาวประมาณ 2 กิโลเมตร ชาวบ้านได้กำหนดกติกาในการจับสัตว์น้ำอย่างเข้มงวด ระยะ 250 เมตรแรก จากริมฝั่งเป็นเขตปล่อยพันธุ์สัตว์น้ำจะห้ามจับสัตว์น้ำทุกชนิด ระยะ 250 ถึง 1,000 เมตร สามารถจับสัตว์น้ำได้แต่ห้ามล้อมกระทุ้งน้ำและห้ามกระทืบรูปลาดุกทะเล ระยะเกิน 1,000 เมตร สามารถใช้เครื่องมือประมงได้เกือบทุกประเภทแต่ยกเว้นชนิดตาถี่ เพราะมีชาวประมงอาสาคอยลาดตระเวนป้องกันการฝ่าฝืนกฎระเบียบ การกำหนดพื้นที่อนุรักษ์บริเวณชายฝั่งทะเลรวมถึงมีระเบียบวิธีการจับสัตว์น้ำทะเลอย่างเหมาะสมทำให้ชุมชนบ้านช่องฟืนอำเภอปากพะยูนจังหวัดพัทลุง มีทรัพยากรสัตว์น้ำหล่อเลี้ยงชุมชนแบบนี้ตลอดทั้งปี และที่สำคัญชุมชนบ้านช่องฟืนกำลังเป็นต้นแบบการจัดการทะเลชายฝั่งให้กับชุมชนอื่นๆ รอบทะเลสาบ การรวมกลุ่มแปรรูปสัตว์น้ำเป็นอีก 1 กระบวนการที่ช่วยสร้างอำนาจต่อรองและยกระดับเศรษฐกิจของชุมชนประมงแห่งนี้ กุ้งหัวมันซึ่งชาวประมงจับได้มากในบางฤดูกาลได้ถูกนำมาแปรรูปเป็นกุ้งแห้งคุณภาพดี รสชาติอร่อย ซึ่งเก็บไว้ได้นาน และสามารถส่งไปจำหน่ายได้ทั่วประเทศในราคาสูงถึงกิโลกรัมละ 1,200 บาท สุภาภรณ์ พรรณราย ประธานวิสาหกิจชุมชนร้านคนจับปลา จ.พัทลุง กล่าวว่า คำว่าสัตว์น้ำที่มีคุณภาพ สามารถการันตีได้ว่าไม่มีสารพิษในการบริโภค และทำยังไงให้สินค้ามีราคา ที่สามารถต่อรองกับพ่อค้าคนกลางได้ ก็เลยคิดทำการแปรรูปของกุ้งหัวมัน เป็นการทำกุ้งแห้ง และกุ้งแก้วขึ้น

    ทะเลสาบเปรียบเสมือนหม้อข้าวหม้อแกงแต่ความเสื่อมโทรมของทะเลสาบซึ่งเกิดขึ้นก่อนหน้านี้ ทั้งจากการทำประมงผิดกฎหมาย การปล่อยน้ำเสียของโรงงานอุตสาหกรรมและชุมชน รวมถึงการปิดทางไหลเวียนของน้ำทำให้สัตว์น้ำลดปริมาณลงเป็นอย่างมาก ชาวประมงบ้านช่องฟืนต้องทิ้งบ้านที่อบอุ่นออกไปทำงานนอกพื้นที่ เหลือผู้ยึดอาชีพประมงเพียงไม่กี่ครอบครัว การร่วมกันฟื้นทะเลหน้าบ้านให้สมบูรณ์อีกครั้ง นอกจากจะช่วยดึงดูดผู้คนและความสุขคืนสู่ชุมชนอีกครั้ง ยังได้กลายเป็นต้นแบบการดูแลทะเลหน้าบ้านให้กับชุมชนประมงชายฝั่งใกล้เคียงได้ร่วมเรียนรู้

    เสรี จ่าวิสูตร ผู้ประสานงานหน่วยจัดการที่มีจุดเน้นสำคัญ สำนัก 6 สสส. กล่าวว่า การรวมทีมที่เกิดจาการมีส่วนร่วมของผู้นำตามธรรมชาติ ผู้นำกลุ่มประมงนำท้องที่ท้องถิ่นในชุมชนที่จับมือกัน เป็นกลไกสำคัญในการเข้ามาผลักดัน เรื่องของการเรียนรู้เรื่องข้อมูลของตัวเอง เรื่องของผลกระทบให้มันเกิดขึ้นไม่ว่าจะเป็นการเปลี่ยนแปลงทางธรรมชาติ และการจัดการของมนุษย์เองที่เข้ามามีส่วน ชุมชนประมงชายฝั่งที่ต้องพึ่งพาความสมบูรณ์ของทะเลสาบมากถึง 168 ชุมชน มีผู้ยึดอาชีพประมงนับหมื่นคนหลายชุมชน หลายชุมชนประสบปัญหาทรัพยากรสัตว์น้ำลดลงซึ่งขณะนี้มีชุมชนประมงชายฝั่งในพื้นที่ใกล้เคียงอย่างน้อย 7 แห่ง ได้ถอดแบบการเรียนรู้การฟื้นแต่หน้าบ้านของชุมชนบ้านช่องฟืนไปปรับใช้จนห่วงโซ่ทรัพยากรสัตว์น้ำเริ่มฟื้นคืนกลายเป็นฐานทรัพยากรการดำรงชีวิตในระยะยาว

 รูปภาพ/เอกสาร