เสียงบรรยาย คอลัมน์สารพันเรื่องเล่า ฉบับที่ 1 ปี 2568 เรื่อง ปืนยิงปลา ความผิดตามกฎหมายและความสัมพันธ์กับทางการประมง

เสียงบรรยาย คอลัมน์สารพันเรื่องเล่า ฉบับที่ 1 ปี 2568 เรื่อง ปืนยิงปลา ความผิดตามกฎหมายและความสัมพันธ์กับทางการประมง 

วารสารการประมง  คลังความรู้  ห้องสมุดกรมประมง

 2025-06-04  281

สารพันเรื่องเล่า เรื่อง ปืนยิงปลา ความผิดตามกฎหมายและความสัมพันธ์กับทางการประมง

        ปืนยิงปลา ด้วยลักษณะรูปร่างและท่วงท่าวิธีการใช้งาน ที่มีรูปแบบคล้ายกับการยิงปืนเล็กยาว เช่น ปืน M16  M4 และปืนลูกซอง เป็นต้น ของเจ้าหน้าที่ทหาร และตำรวจ หลายๆ
ท่านจึงอาจจะเข้าใจว่าการครอบครองและการใช้งานปืนยิงปลาจะมีความผิด ตาม พรบอาวุธปืน เครื่องกระสุนปืน วัตถุระเบิด ดอกไม้เพลิง และสิ่งเทียมอาวุธปืน พ.ศ. 2490 หรือไม่
เนื่องจาก ปืนยิงปลา มักจะใช้กับสัตว์น้ำหรือใช้ยิงปลาเป็นส่วนใหญ่ จึงมักจะเป็นที่สงสัยกันว่าจะมีความผิดตาม พรกการประมง 2558 หรือไม่

        ตาม พรบอาวุธปืน เครื่องกระสุนปืน วัตถุระเบิด ดอกไม้เพลิง และสิ่งเทียมอาวุธปืน พ.ศ. 2490 มาตรา4(5) ถือว่า ปืนยิงปลา เป็นสิ่งเทียมอาวุธปืน สามารถครอบครองได้โดยไม่ต้อง
ขออนุญาตกับนายทะเบียน การมีไว้ครอบครองและการใช้งานจึงไม่ผิดกฎหมาย แต่เนื่องจากว่าปืนยิงปลา มีองค์ประกอบหนึ่งที่เรียกว่า ลูกดอก หรือ ลูกหอก ที่ใช้จับยึดตัวปลาไว้
ซึ่งมีลักษณะเป็น เหล็กปลายแหลม อาจจะใช้หรือเจตนาใช้ประทุษร้ายร่างกายถึงอันตรายสาหัสอย่างอาวุธทั่วไปได้ ดังนั้นแล้วถ้าหากพิจารณาตาม ประมวลกฎหมายอาญา มาตรา1(5)
พอจะอนุมาณได้ว่า ปืนยิงปลา เป็นอุปกรณ์ เป็นเครื่องมือหรือเป็นสิ่งของที่ ไม่เป็นอาวุธโดยสภาพ แต่สามารถใช้เป็นอาวุธเพื่อทำร้ายบุคคลอื่นได้ หรือกล่าวอีกประการหนึ่งได้ว่า
ปืนยิงปลาเป็นอาวุธตามเงื่อนไขจากการใช้งาน เช่น นำปืนยิงปลาไปยิงบุคคลอื่นหรือใช้ส่วนใดส่วนหนึ่งของปืนยิงปลาทำร้ายร่างกายบุคคลอื่นให้ได้รับบาดเจ็บ เจ้าหน้าที่ตำรวจก็อาจ
จะพิจารณาได้ว่า ปืนยิงปลาเป็นอาวุธถ้าหากว่านำพาปืนยิงปลาเข้าไปในเมือง หมู่บ้านหรือทางสาธารณะ อาจจะทำให้เกิดการเข้าใจผิดหรือเกิดความหวาดกลัวกับประชาชนได้ เนื่องจาก
ปืนยิงปลามีรูปร่างภายนอกคล้ายกับปืนเล็กยาว ซึ่งถ้าหากว่าเจ้าหน้าที่ตำรวจพิจารณาแล้วลงความเห็นว่า ปืนยิงปลาเป็นอาวุธ จะมีความผิดตาม ประมวลกฎหมายอาญา มาตรา371
ผู้ใดพาอาวุธไปในเมือง หมู่บ้านหรือทางสาธารณะ โดยเปิดเผยหรือไม่มีเหตุสมควรหรือพาไปในชุมนุมชนที่ได้จัดให้มีขึ้นเพื่อนมัสการการรื่นเริงหรือการอื่นใด ต้องระวางโทษปรับไม่เกินหนึ่งพันบาทและให้ศาลมีอำนาจสั่งให้ริบอาวุธนั้น   

       ปืนยิงปลา กับความผิดในทางการประมงหรือความผิดตามกฎหมายของกรมประมง

    การใช้ปืนยิงปลา โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อจับสัตว์น้ำในเขตพื้นที่รักษาพันธุ์สัตว์น้ำ ที่ได้ประกาศกำหนดภายใต้กฎหมายว่าด้วยการประมง อาทิ ที่จับสัตว์น้ำซึ่งอยู่ในบริเวณพระอาราม
หรือปูชนียสถาน บริเวณประตูน้ำ ประตูระบายน้ำ ฝาย หรือทำนบ เป็นต้น หรือจับสัตว์น้ำที่ได้รับการประกาศให้เป็นสัตว์น้ำหายากและใกล้สูญพันธุ์ ตามประกาศกระทรวงเกษตรและสหกรณ์ เรื่อง กําหนดชนิดสัตว์น้ำที่เลี้ยงลูกด้วยนม สัตว์น้ำที่หายากหรือใกล้สูญพันธุ์ที่ห้ามจับหรือนําขึ้นเรือประมง พ.ศ. 2559 ถือว่ามีความผิดตาม พรกการประมง พ.ศ. 2558 และ
พระราชกำหนดการประมง (ฉบับที่2) พ.ศ. 2560

       การยิงปลาในฤดูสัตว์น้ำจืดมีไข่ หรือวางไข่ เลี้ยงตัวอ่อน หรือฤดูน้ำแดง สามารถกระทำได้โดยไม่มีความผิด ตาม พระราชกำหนดการประมง พ.ศ. 2558 และ พระราชกำหนดการประมง (ฉบับที่2) พ.ศ. 2560 เนื่องจาก ปืนฉมวก หรือ ปืนยิงปลา เป็นเครื่องมือประมงที่ได้รับการอนุญาตให้ใช้ทำการประมงในช่วงฤดูน้ำแดงโดยมีรายละเอียดตาม พระราชกำหนดการประมง
พ.ศ. 2558 และ พระราชกำหนดการประมง (ฉบับที่ 2) พ.ศ. 2560 ดังนี้

มาตรา56 ห้ามมิให้ผู้ใดจับสัตว์น้ำในเขตพื้นที่รักษาพันธุ์สัตว์น้ำตามที่รัฐมนตรีหรือคณะกรรมการประมงประจำจังหวัดโดยอนุมัติรัฐมนตรีประกาศกำหนด เว้นแต่เป็นการกระทำเพื่อประโยชน์ในทางวิชาการหรือเพื่อการบำรุงรักษาพันธุ์สัตว์น้ำ และได้รับอนุญาตเป็นหนังสือจากอธิบดีหรือผู้ซึ่งอธิบดีมอบหมาย

มาตรา66 ห้ามมิให้ผู้ใดจับสัตว์น้ำชนิดที่เลี้ยงลูกด้วยน้ำนม สัตว์น้ำที่หายากหรือใกล้สูญพันธุ์ตามที่รัฐมนตรีประกาศกำหนด หรือนำสัตว์ดังกล่าวขึ้นเรือประมง เว้นแต่มีความจำเป็นเพื่อการช่วยชีวิตสัตว์น้ำนั้น

มาตรา70 ห้ามมิให้ผู้ใดทำการประมงในพื้นที่และในระยะเวลาฤดูสัตว์น้ำมีไข่หรือวางไข่ เลี้ยงตัวอ่อน หรือระยะเวลาอื่นใดที่จําเป็นต่อการคุ้มครองสัตว์น้ำตามที่อธิบดีประกาศกำหนด เว้นแต่จะใช้เครื่องมือ วิธีการทำการประมง และปฏิบัติตามเงื่อนไขอื่นบรรดาที่อธิบดีกำหนด

มาตรา138 ผู้ใดฝ่าฝืนมาตรา 56 หรือมาตรา 70 ต้องระวางโทษปรับตั้งแต่ห้าพันบาทถึงห้าหมื่นบาท หรือปรับจำนวนห้าเท่าของมูลค่าสัตว์น้ำที่ได้จากการทำการประมง แล้วแต่จำนวนใด
จะสูงกว่า

มาตรา146 ผู้ใดฝ่าฝืนมาตรา 66 ต้องระวางโทษปรับตั้งแต่หนึ่งแสนบาทถึงห้าแสนบาท หรือปรับจำนวนห้าเท่าของมูลค่าสัตว์น้ำที่ได้จากการทำการประมง แล้วแต่จำนวนใดจะสูงกว่า

       กล่าวโดยสรุป

1 ตาม พระราชบัญญัติอาวุธปืน การครอบครองและการใช้งาน ปืนยิงปลา ไม่มีความผิด
2 ตาม ประมวลกฎหมายอาญา การนำพา ปืนยิงปลา เข้าไปในที่ชุมชนโดยเปิดเผยหรือไม่มีเหตุอันสมควร จะมีความผิด มาตรา 371 หรือใช้ทำร้ายร่างกายบุคคลอื่น จะมีความผิดตาม หมวด 2 ความผิดต่อร่างกาย มาตรา 295 - มาตรา 300 (แล้วแต่กรณี)
3 ตาม พระราชกำหนดการประมง การทำการประมงด้วยปืนยิงปลา จะมีความผิดในลักษณะดังนี้
3.1 ยิงปลาในเขตพื้นที่รักษาพันธุ์สัตว์น้ำ มีความผิดตาม มาตรา 56
3.2 ยิงปลาชนิดที่ถูกประกาศให้เป็น สัตว์น้ำหายากและใกล้สูญพันธุ์ มีความผิดตามมาตรา 66 แต่อย่างไรก็ดี หากว่า บุคคลใด หรือ กลุ่มบุคคลใด มีข้อเท็จจริงที่สามารถพิสูจน์ได้ว่า
กิจกรรมการใช้ปืนยิงปลาหรือการทำการประมงด้วยปืนยิงปลา มีผลกระทบต่อ ระบบนิเวศน์ของแหล่งน้ำ โครงสร้างของประชากรปลา กิจกรรมการเพาะเลี้ยงสัตว์น้ำในแหล่งน้ำธรรมชาติ
หรือวิถีชีวิตของชาวประมงพื้นบ้าน สามารถยื่นเสนอข้อเท็จจริงดังกล่าวต่อ คณะกรรมการประมงประจำจังหวัด เพื่อพิจารณากำหนดมาตรการ การทำการประมงด้วยปืนยิงปลา หรือนำเสนอต่อไปยัง คณะกรรมการนโยบายการประมงแห่งชาติ ทั้งนี้ เพื่อพิจารณากำหนดนโยบายและกำกับดูแล การทำการประมงด้วยปืนยิงปลา เพื่อการบริหารจัดการด้านการประมงและการอนุรักษ์ทรัพยากรสัตว์น้ำให้เป็นไปตามหลักธรรมาภิบาลและการบริหารจัดการทรัพยากรสัตว์น้ำให้อยู่ในภาวะที่เหมาะสม โดยคำนึงถึงปัจจัยทางเศรษฐกิจ สังคม และสิ่งแวดล้อม ภายใต้แนวทาง
การรักษาสมดุลของระบบนิเวศน์ และสามารถทำการประมงได้อย่างยั่งยืน ต่อไป

• ← เก่ากว่า
• ใหม่กว่า →