สมาคมความร่วมมือแห่งภูมิภาคมหาสมุทรอินเดีย (IORA)

สมาคมความร่วมมือแห่งภูมิภาคมหาสมุทรอินเดีย (IORA) 

องค์กรระหว่างประเทศ  คลังความรู้  ความรู้ด้านการประมง

 2020-04-20  4,528

สมาคมความร่วมมือแห่งภูมิภาคมหาสมุทรอินเดีย (Indian Ocean Rim Association for Regional Cooperation: IORA)

ที่ตั้งสำนักเลขาธิการ IORA

-ตั้งอยู่ ณ ประเทศมอริเชียส มีหน้าที่ประสานงานกับประเทศสมาชิก และติดตามความก้าวหน้าการดำเนินงานต่าง ๆ

ภูมิหลัง

IORA จัดตั้งขึ้นในการประชุม Indian Ocean Rim Initiative ครั้งที่ 1 ที่มอริเชียส เมื่อปี 2540 สมาชิกผู้ก่อตั้งมี 7 ประเทศ ได้แก่ ออสเตรเลีย อินเดีย แอฟริกาใต้ เคนยา สิงคโปร์ โอมาน และมอริเชียส ปัจจุบัน IORA มีประเทศสมาชิกทั้งหมด 18 ประเทศ จาก 3 ทวีป คือ ออสเตรเลีย อินเดีย แอฟริกาใต้ เคนยา สิงคโปร์ โอมาน มอริเชียส อินโดนีเซีย มาดากัสการ์ มาเลเซีย โมซัมบิก ศรีลังกา แทนซาเนีย เยเมน ไทย บังกลาเทศ อิหร่าน และสหรัฐอาหรับเอมิเรตส์ นอกจากนี้ ยังมีประเทศคู่เจรจา (dialogue partners) ได้แก่ อียิปต์ ญี่ปุ่น สหราชอาณาจักร จีน และ ฝรั่งเศส รวมทั้งมีองค์การการท่องเที่ยวแห่งมหาสมุทรอินเดีย (Indian Ocean Tourism Organization - IOTO) เป็นผู้สังเกตการณ์

วัตถุประสงค์

-เพื่อส่งเสริมความร่วมมือทางเศรษฐกิจในภูมิภาคมหาสมุทรอินเดียในลักษณะไตรภาคี คือ ตัวแทนจากภาครัฐบาล เอกชน และวิชาการ โดยยอมรับในอำนาจอธิปไตยเขตแดน ไม่แทรกแซง กิจการภายในของกันและกัน การตัดสินใจในทุกระดับจะอาศัยฉันทามติ (consensus) และจะไม่มีการนำปัญหาทวิภาคี รวมทั้งกรณีใดๆ ที่อาจจะนำไปสู่ความขัดแย้งเข้ามาพิจารณาในกรอบของสมาคม ฯ

กลไกการทำงานของ IORA

กิจกรรมส่วนใหญ่ของ IOR-ARC มุ่งเน้นโครงการศึกษาด้านการอำนวยความ สะดวกทางการค้า (trade facilitation) เพื่อส่งเสริมการขยายปริมาณการค้าและการลงทุนระหว่างกัน โดยมีรูปแบบกิจกรรมกำหนดเป็นโครงการศึกษาระหว่างสมาชิกที่มีความสนใจร่วมกัน ภายใต้กลไกคณะทำงานด้านการค้าและการลงทุน (Working Group on Trade and Investment: WGTI) คณะทำงานด้านธุรกิจ (Indian Ocean Rim Business Forum: IORBF) และคณะทำงานด้านวิชาการ (Indian Ocean Rim Academic Group: IORAG)

สำหรับหลักเกณฑ์การดำเนินโครงการ นั้น แต่ละโครงการจะต้องมีสมาชิกตั้งแต่ 5 ประเทศขึ้นไปที่มีความสนใจและมีความพร้อมเข้าร่วม โดยโครงการต้องได้รับความเห็นชอบกับโครงการโดยฉันทามติจากประเทศสมาชิกอื่นก่อน และจะต้องมีประเทศผู้ประสานงานหลัก (Project Coordinator) ของโครงการ และเปิดโอกาสให้ประเทศสมาชิกอื่นๆ สามารถเข้าร่วมโครงการได้ภายหลังเมื่อมีความพร้อม จากการประชุมสภารัฐมนตรี IOR – ARC ครั้งที่ 5 ที่ประชุมมีมติให้มีการจัดลำดับความสำคัญ โดยพิจารณาเลือกโครงการภายใต้คณะทำงานต่าง ๆ ที่มีความเป็นไปได้ ในสาขาที่เป็นประโยชน์ร่วมกันชัดเจน ประมาณ 2-3 โครงการ อาทิ ด้านประมง การท่องเที่ยว และการอำนวยความสะดวกทางการค้าและการลงทุน และให้มีการจัดตั้งกองทุนพิเศษ (Special Fund) โดยใช้เงินก่อตั้งจากเงินที่เหลือจากค่าใช้จ่ายในการบริหารของสำนักเลขาธิการ เพื่อนำมาใช้สนับสนุนการดำเนินโครงการ โดยให้สำนักงานเลขาธิการจัดทำเอกสารแนวทางการใช้เงินกองทุนมาพิจารณา และในอนาคตอาจขอให้ประเทศสมาชิกจ่ายเงินสมทบกองทุนโดยสมัครใจ รวมทั้งอาจหาเงินสมทบจากแหล่งเงินทุนภายนอกด้วย

กลไกการทำงาน ได้แก่

1. สภารัฐมนตรี IORA (Council of Ministers – COM) เดิมกำหนดให้ประชุมทุก 2 ปี ต่อมาเมื่อปี 2546 ประเทศสมาชิกเห็นชอบให้มีการประชุมทุกปี ที่ผ่านมามีการประชุมแล้วทั้งหมด 10 ครั้ง  การประชุมครั้งล่าสุดจัดขึ้นระหว่างวันที่ 31 ก.ค. – 5 ส.ค. 2553 ที่กรุงซานา ประเทศเยเมน และอินเดียจะเป็นเจ้าภาพจัดการประชุมครั้งต่อไป

2. คณะกรรมการเจ้าหน้าที่อาวุโส IORA (Committee of Senior Officials – CSO) มีหน้าที่ทบทวนการดำเนินงานตามมติของสภารัฐมนตรีฯ โดยประสานกับคณะทำงานภาควิชาการ ธุรกิจ และการค้าและการลงทุน ของ IORA จัดประชุม ปีละ 2 ครั้ง

3. สำนักเลขาธิการ IORA มีหน้าที่ประสานงานกับประเทศสมาชิก และติดตามความก้าวหน้าการดำเนินงานต่าง ๆ

4. คณะทำงาน 3 ฝ่าย ได้แก่ (1) สภาธุรกิจ IORA (Indian Ocean Rim Business Forum – IORBF) (2) คณะทำงานภาควิชาการ IORA (Indian Ocean Rim Academic Group – IORAG) และ (3) คณะทำงานด้านการค้าและการลงทุน (Working Group on Trade and Investment – WGTI) ซึ่งคณะทำงานทั้งสามจะประสานกับ CSO และสำนักเลขาธิการ ในการพิจารณาดำเนินงานโครงการต่าง ๆ

5. National Focal Points ประเทศสมาชิกแต่ละประเทศแต่งตั้งหน่วยงานหนึ่งเป็นหน่วยงานประสานงานของ IORA เพื่อประสานงานและติดตามความคืบหน้าการดำเนินงานโครงการต่างๆ

6. คณะทำงานของหัวหน้า สอท. ประเทศสมาชิก IORA (Working Group of Heads of Missions – WGHM) ซึ่งเป็นการประชุมระหว่าง ออท. ของประเทศสมาชิกที่ประจำการอยู่ในแอฟริกาใต้ จัดขึ้นที่กรุงพริทอเรีย ที่ผ่านมามีการประชุมทั้งหมด 13 ครั้ง โดยสาระสำคัญการประชุมเป็นการรายงานและติดตามความคืบหน้าโครงการต่าง ๆ ของ IORA

บทบาทของไทย

เมื่อวันที่ 11 มีนาคม 2546 ครม. ได้มีมติเห็นชอบให้แต่งตั้งคณะกรรมการแห่งชาติ ว่าด้วยกรอบสมาคมความร่วมมือแห่งภูมิภาคมหาสมุทรอินเดีย (Indian Ocean Rim Association for Regional Cooperation: IOR-ARC) โดยมีอำนาจหน้าที่หลักในการเสนอแนะนโยบาย แนวทาง และท่าทีของไทยในการเข้าร่วมกระบวนการหารือ การที่ไทยมีส่วนร่วมใน IOR-ARC นับว่าเป็นประโยชน์ในการส่งเสริมความสัมพันธ์ระหว่างประเทศสมาชิกที่มีถึง 18 ประเทศ จากหลายภูมิภาครอบมหาสมุทรอินเดีย และเป็นเวทีที่ไทยสามารถแสดงบทบาทในการส่งเสริมความร่วมมือระหว่างประเทศกำลังพัฒนาได้ดีอีกเวทีหนึ่ง โดยไทยสามารถแบ่งปันประสบการณ์ของไทยในเวทีอื่น ๆ เช่น ASEAN APEC และ BIMSTEC ได้ด้วย

ยุทธศาสตร์ของไทย/ประเด็นที่ไทยผลักดัน

อย่างไรก็ตาม ในช่วงที่ผ่านมา IORA ไม่มีความก้าวหน้าเท่าที่ควร เนื่องจากการประสานงานระหว่างกลไกการทำงานระหว่างภาครัฐ ภาคธุรกิจ และภาคเอกชน รวมถึงการประสานงานด้านข้อมูลข่าวสารระหว่าง สำนักงานเลขาธิการกับประเทศสมาชิกยังไม่ค่อยมีประสิทธิภาพ จึงทำให้มีการกำหนดหัวข้อโครงการศึกษาซ้ำซ้อนและไม่เอื้อประโยชน์ต่อกัน ไม่สามารถดำเนินการให้มีผลลัพธ์ที่เป็นรูปธรรมได้ รวมทั้งประสบปัญหาด้านเงินทุน กอปรกับอิหร่านยังถูกคว่ำบาตรจากสหประชาชาติ อีกทั้งประเทศสมาชิกส่วนใหญ่ไม่ค่อยให้ความสำคัญกับกรอบความร่วมมือนี้มาก นัก โดยมักจะไม่ส่งผู้แทนระดับสูงเข้าร่วมการประชุมที่สำคัญ ทำให้โครงการความร่วมมือส่วนใหญ่ไม่มีความคืบหน้า และหลายโครงการต้องเลื่อนออกไปเนื่องจากความพร้อมของประเทศเจ้าภาพ หรือการขาดความสนใจของประเทศสมาชิกที่จะเข้าร่วม

บทบาทของกรมประมง

ให้ความร่วมมือในการประสานข้อมูล ความคิดเห็นด้านการประมงระดับประเทศทั้งในระดับนโยบายและระดับปฏิบัติการ ตลอดจนส่งผู้แทนเข้าร่วมประชุมทางวิชาการที่เกี่ยวข้อง

• ← เก่ากว่า
• ใหม่กว่า →